Zasady projektowania pięknego i funkcjonalnego oświetlenia w domu

Jak z ogromnego wachlarza możliwości wybrać najbardziej optymalne oświetlenie salonu, kuchni czy sypialni? Czym kierować się przy projektowaniu instalacji, a czym przy wyborze lampy? I jak osiągnąć idealny poziom doświetlenia, w którym nie musimy wytężać wzroku, ale światło nie jest zbyt mocne?

Aranżacja oświetlenia w mieszkaniu - funkcjonalność i komfort

Kształt pomieszczenia i jego wyposażenie tworzą przestrzeń. Ale to, co sprawia, że dobrze się w niej czujemy, to nie tylko kwestia ergonomicznych mebli, doskonałych proporcji i spójnego stylu. Miejsce do życia i pracy tworzy właśnie światło. Dzienne czy sztuczne - to bez znaczenia. Tylko dobre oświetlenie wydobywa cały urok wnętrza. Sprawia, że możemy komfortowo pracować i wypoczywać. Jak to działa? Spróbujmy sobie wyobrazić. Wychodzimy na kolację. Przepyszne, pięknie podane potrawy, świetne towarzystwo i komfortowa przestrzeń, a jednak po kilku godzinach wychodzimy nadzwyczajnie zmęczeni. Nad stołem była lampa, która dawała zbyt intensywne światło. Albo przeciwnie, wokół panował półmrok, a na stole stały wysokie świece. Czasami we wnętrzu wszystko wygląda doskonale na pierwszy rzut oka, a jednak dłuższe przebywanie w nim jest męczące. Dobre oświetlenie często odbieramy neutralnie, nie zwraca naszej uwagi. Jednak błędy w aranżacji świetlnej sprawiają, że nie czujemy się dobrze. Czy światło wpływa na smak? Nie, ale na przyjemność z jedzenia - owszem. Gdy planujemy oświetlenie pomieszczenia, warto pamiętać również o tym, że światło mocno wpływa na nasz układ nerwowy. Jego natężenie, barwa czy sposób w jaki zostało rozproszone ma znaczenie! Jak zadbać o swój komfort, a przy okazji o atmosferę i funkcjonalność wnętrza?

Oślepiająca lampa, czyli efekt olśnienia

Ważnym aspektem w projektowaniu oświetlenia jest dobranie jego mocy do całej aranżacji. Dobrze dobrane oprawy oświetlają, ale nie oślepiają. Doświetlają ciemne kąty, odległe ściany, wprowadzają przyjemną atmosferę we wnętrzu. Jeśli światło nas razi, to znaczy, że mamy do czynienia z efektem olśnienia. O tym zjawisku mówimy, gdy odczuwamy niewygodę widzenia, a patrząc mamy problemy z rozróżnianiem szczegółów. Na zjawisko olśnienia składają się dwa parametry.

Właściwe natężenie światła w pomieszczeniu

Pierwszą kwestią jest właściwe natężenie światła - i nie chodzi tylko o męczący półmrok. Zbyt mocna żarówka zamontowana w oprawie, która jest stosunkowo blisko naszych oczu, może wywołać efekt olśnienia. To sytuacja, w której lampka biurkowa lub stojąca obok fotela świeci tak jasno, że czytanie męczy wzrok. To także problem, gdy ostre, zimowe słońce tworzy na biurku plamę światła, w której nie damy rady pracować. Natężenie światła dobieramy do rodzaju aktywności, a zatem funkcji, którą dana lampa ma spełniać. Podstawowym parametrem, który widzimy kupująć żarówkę czy lampę ze zintegrowanym paskiem LED, jest ilość lumenów. Lumen opisuje całkowitą ilość światła, którą emituje dane źródło i mówi przede wszystkim o wydajności żarówki w przetwarzaniu energii elektrycznej na światło. Ale to, co w aranżowaniu wnętrza ma największe znaczenie, to rzeczywista ilość światła w danej przestrzeni. Ten parametr określa inna jednostka - luks. Uwzględnia ona obszar, który dana żarówka ma oświetlić.

Lumen a luks - jak dobrać właściwą moc oświetlenia w pokoju

W warunkach domowych aby dowiedzieć się, ile luksów w przybliżeniu zapewni nam dane źródło światła, należy podzielić liczbę lumenów przez liczbę metrów kwadratowych do oświetlenia. Żarówka o mocy 1500 lumenów, która oświetla 1 m. kw. daje światło o wartości 1500 luksów. Ta sama żarówka oświetlająca 3 m.kw. zapewnia już 500 luksów (1500 lumenów dzielimy na 3 metry kwadratowe). Przy szacowaniu oświetlanej powierzchni warto zwrócić uwagę na kształt żarówki (okrągła emituje światło mocniej rozproszone, niż np. ścięta, z płaskim końcem) oraz kształt lampy (wąski klosz skrywający żarówkę ograniczy padanie światła na boki). A zatem jak rozmieścić lampy w salonie, sypialni czy łazience? Specjaliści podają, że minimalna wartość dla pomieszczeń przeznaczonych do wypoczynku to 100 luksów. Jest to oświetlenie, które wystarcza do komfortowego spędzania czasu, jednak będzie zbyt słabe do czytania czy zajęć wymagających skupienia wzroku. Miejsca, w których chcemy wykonywać codzienne zadania czy pracować fizycznie, wymagają lepszego oświetlenia, najlepiej ok. 300 luksów. Miejsce do pracy przy komputerze powinno mieć zapewnione oświetlenie o wartości ok. 500 luksów, co jest szczególnie ważne ze względu na emitowanie światła przez ekran. Wszystkie przestrzenie, w których wykonujemy prace wymagające większego skupienia, należy oświetlić odpowiednio mocniej.

Kontrasty w oświetleniu

Efekt olśnienia występuje nie tylko w sytuacji, gdy światło jest po prostu zbyt mocne. Mamy z nim do czynienia głównie wtedy, kiedy kontrast pomiędzy oświetleniem danego punktu a jego tłem jest zbyt duży. Niekiedy niepoprawne zestawienie lub umiejscowienie lamp może sprawić, że przebywanie w pomieszczeniu jest męczące dla wzroku i może powodować znużenie. W związku z tym warto zastanowić się, czy cały pokój jest równomiernie oświetlony, a także umieścić na tyle dużo źródeł światła, aby można było stopniować moc oświetlenia. Dobrym pomysłem jest oświetlenie tła dla ekranu telewizora czy komputera. Dzięki temu zadbamy o nasze oczy, a co za tym idzie, komfort oglądania filmów, grania czy pracy. Kolejnym ważnym punktem jest dobre rozświetlenie strefy, z której zamierzamy przyjmować gości i organizować świąteczne kolacje. Dekoracyjne świece dobrze prezentują się w przestrzeni, która jest prawidłowo oświetlona. W zbyt ciemnym otoczeniu płomień oślepia, zamiast doświetlać, i dzieje się to właśnie ze względu na zbyt duży kontrast wobec tła.

Prawidłowe oświetlenie we wnętrzach

Oświetlenie w każdym pomieszczeniu warto mocno przemyśleć już na etapie projektowania instalacji elektrycznej. Dzięki temu unikniemy podstawowych błędów w aranżacji świetlnej - światło będzie miało odpowiednie natężenie w każdym miejscu, co pozwoli nam na komfortowe i zdrowe dla oczu spędzanie czasu. Jednak nawet błędy popełnione na wcześniejszym etapie można naprawić, sięgając po lampy stojące i biurkowe. Ciekawym rozwiązaniem jest także zastosowanie lamp ściemnialnych, które pozwalają na większą elastyczność aranżacji. Im więcej różnych źródeł światła, tym łatwiej dobrać odpowiednie oświetlenie do naszych bieżących potrzeb. Nie bójmy się zatem eksperymentować i szukać jak najlepszych opcji. Dobrze dobrane światło wydobędzie pełny potencjał z każdego wnętrza.

Ważny jest również kontrast. Nasze oczy nie funkcjonują najlepiej, gdy jest on zbyt duży. Dlatego właśnie świece najlepiej sprawdzają się na stole, który jest dobrze oświetlony. W półmroku zaczynają nas oślepiać. Z tego powodu warto też pamiętać o dodatkowych źródłach światła przy ekranie telewizora i komputera.

W niektórych sytuacjach dobrze zwrócić uwagę na to, czy lampa osłoni źródło światła. Mocna żarówka czy pasek LED powinny się znajdować pod abażurem lub przesłoną z mlecznego szkła. Jeśli są bezpośrednio widoczne, to przez wysoki kontrast korzystanie z nich jest nieprzyjemne.

Najlepiej stosować wiele różnych źródeł światła. Pojedyncza lampa sufitowa w pomieszczeniu to zdecydowanie za mało! Nie bez powodu rozświetlone bożonarodzeniowe drzewko czy nastrojowe girlandy świetlne sprawiają, że przeciętnie urządzone pokoje od razu robią się bardziej przytulne :). Na codzień mamy mnóstwo możliwości: zaczynamy od plafonów i żyrandoli, a dopełnienie naszej aranżacji mogą wprowadzić kinkiety, lampy stojące, biurkowe, spoty techniczne a nawet oprawy szynowe...